In zijn bestseller ‘De meeste mensen deugen’ beschrijft Rutger Bregman hoe mensen van nature goed zijn/willen doen. Dat geldt ook voor consumenten, betoogde Sebastiaan van Aalst onlangs in een column in Vrij Nederland. Maar dan moeten mensen wel de kans hebben om goed kunnen te doen!

Wat gebeurt er als je consumenten mee laat beslissen over de prijs en eisen van voedselproducten? Dat is wat de Franse activist en ondernemer Nicolas Chabanne zich afvroeg in 2016. Chabanne wilde wat doen aan de benarde situatie waarin melkboeren zaten. Een kleine 10 euro cent per pak melk meer zou het verschil betekenen tussen het failliet gaan van een boer en een redelijk inkomen. Chabanne kon zich niet voorstellen dat mensen niet bereid waren dit te betalen. Dus: hij liet consumenten stemmen door middel van een simpele online vragenlijst.

Het resultaat? Een consumentenrevolutie, een beweging. Mensen stemden massaal voor een eerlijke prijs voor de boer, zelfs als dat een duurder product opleverde. Dus besloot Chabanne melk met een eerlijke prijs voor de boer, zoals besloten door de consument uit te brengen onder het merk ‘C’est Qui, Le Patron?!’ (vertaling: Wie is de baas?). Het merk kreeg te maken met veel scepsis: oké, consumenten hadden gekozen, maar zou de duurdere ‘fairtrade’ melk ook echt gaan verkopen? Wat de consument zegt is vaak anders dan de consument doet, zo luidt de conventionele gedachte.

De scepsis bleek echter onterecht. De melk met eerlijke prijs werd een succes. In korte tijd groeide het Franse merk zelfs uit tot het best verkopende nieuwe voedselmerk in de Franse commerciële geschiedenis. Nadat de Carrefour besloot de ‘C’est Qui, Le Patron?!’ melk landelijk in haar schappen te zetten, volgden de rest van de grote ketens vanzelf. ‘C’est Qui, Le Patron?!’ produceert ondertussen al meer dan 30 verschillende producten (van boter tot aardappelen) waarover consumenten gezamenlijk beslist hebben en de boer een eerlijke prijs ontvangt. Het concept gaat nu veel verder dan het bepalen van de prijs voor de boer. Via online vragenlijsten kunnen consumenten stemmen over o.a.: herkomst, productiemethode en verpakking van de producten.

Het verhaal van ‘C’est Qui, Le Patron?!’ bewijst: een eerlijker voedselsysteem is mogelijk. Niet door dure marketing campagnes, niet door sexy verpakkingen of door stiekeme ‘nudging’. Maar simpelweg door: menselijkheid. Behandel je mensen als ‘koopjesjagers’ in een jungle van prijsvechters, dan worden ze dat ook. Hetzelfde geldt voor het omgekeerde. Betrek mensen bij beslissingen, biedt ze transparantie, inzicht, verantwoordelijkheid en eigenaarschap en de meeste mensen zullen betere keuzes maken en ook bereid zijn daarvoor te betalen.

Het is tijd dat we ons als consumenten verenigen. Tijd dat we samen gaan beslissen waar eerlijk voedsel aan moet voldoen. Tijd dat we samen de voedseltransitie gaan vormgeven. Consumenten en producenten, zij aan zij. Het kan! Want de consumentenbeweging die gestart is in Frankrijk onder de naam ‘C’est Qui, Le Patron?!’ is nu ook in Nederland begonnen als ‘Onze Markt’. Het is nu mogelijk om mee te beslissen over de producten die Onze Markt naar de supermarktschappen zal brengen. Via online vragenlijsten op de website: www.onzemarkt.nl/vragenlijst. Je kan nu al mee beslissen over het eerste product van Onze Markt: aardappelen. Doe mee en breng je stem uit, want het is tijd dat we laten zien dat het anders kan, door het anders te doen.

Wil je meedoen, het initiatief ondersteunen en mede vormgeven? Wordt lid van Onze Markt door een eenmalige donatie van 1 euro -> www.onzemarkt.nl/lid-worden. Samen brengen we eerlijke voedsel naar de supermarkt schappen.

Schrijver: Simon Schilt, Onze Markt